Coleções audiovisuais e as sombras na estilística do noir nórdico: análise cultural da série O Homem das Castanhas

Autores

  • Patrícia Kely Azambuja Departamento de Comunicação Social, Universidade Federal do Maranhão, São Luís, MA, Brasil https://orcid.org/0000-0002-4092-3868
  • João Pedro Caldas Leite Curso de Rádio e Televisão, Universidade Federal do Maranhão, São Luís, MA, Brasil https://orcid.org/0000-0001-9459-744X

DOI:

https://doi.org/10.18617/liinc.v19i1.6307

Palavras-chave:

Audiovisual, Estudos culturais, Circuito Cultural, Séries

Resumo

Ao considerar a infraestrutura técnica dos fluxos inesperados dos textos videográficos (Lotz, Eklund e Soroka, 2022), pressupõe-se a necessidade aprofundamento em torno das ações humanas na dinâmica sócio-cultural emergente do ecossistema audiovisual multiplataforma. Partindo da abordagem imagética do subgênero noir nórdico, este trabalho tem por objetivo aplicar protocolo analítico teórico-metodológico analítico (Escosteguy, 2007) no intuito de mapear as articulações decorrentes entre produção/ distribuição da série O homem das castanhas (2021) e suas instâncias de apropriação/ leitura no consumo, utilizando para este fim o Circuito Cultural (Johnson, 2010; Hall, 2016). Propõe portanto uma abordagem para o audiovisual vinculada à ideia de cultura como registo dos modos de vida - uma pesquisa de cunho exploratório e analítico, por meio de combinação de diferentes ferramentas metodológicas, passa a compreender os vínculos entre as dinâmicas de distribuição emergentes para as coleções audiovisuais e novos mecanismos de expansão do processo comunicacional

Biografia do autor

Patrícia Kely Azambuja, Departamento de Comunicação Social, Universidade Federal do Maranhão, São Luís, MA, Brasil

Pesquisadora da imagem, é professora do curso de Rádio e TV da Universidade Federal do Maranhão - UFMA, doutora em Psicologia Social pela UERJ, mestre em Artes Visuais pela UNESP e colaboradora vinculada ao ETC - Comunicação, Tecnologia e Economia (UFMA/CNPq), ao Observatório de Experiências Expandidas em Comunicação - ObEEC (DCS/UFMA) e ao Núcleo de Pesquisa e Produção de Imagem - NUPPI (IFMA/UFMA). Coordena o projeto de pesquisa “[Gênero] Audiovisual Distribuído: políticas do ver, do imaginar e regime híbrido de Imagem” (financiado pela FAPEMA) e, como produtora, tem interesses nas áreas da fotografia, do audiovisual, dos materiais gráficos e das interfaces digitais diversas.

João Pedro Caldas Leite, Curso de Rádio e Televisão, Universidade Federal do Maranhão, São Luís, MA, Brasil

Graduando em Rádio e TV pela Universidade Federal do Maranhão (UFMA), é bolsista de iniciação científica (PIBIC/ FAPEMA) com o projeto de pesquisa “Atmosfera fílmica no audiovisual multiplataforma: materialidades culturais e estéticas”. Também integra a equipe do projeto de extensão “Banco de Imagens/DCS/UFMA”.

Referências

AGGER, G. Nordic Noir - Location, Identity and Emotion. in Emotions in Contemporary TV Series. Houndmills, Basingstoke: Palgrave McMillan, 2016. p.134-152. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-137-56885-4_9

ANDREASSON, U.; BIRKJÆR, M. In the Shadow of Happiness. Copenhagen: Nordisk Ministerråd, 2018. [Acesso em 12 Jan. 2023]. Disponível em: http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:norden:org:diva-5301.

ARDITI, D. Streaming Culture: Subscription Platforms and The Unending Consumption Of Culture. Bingley, UK: Emerald Publishing, 2021. DOI: https://doi.org/10.1108/9781839827686

BENTO, R. 5 motivos para assistir O Homem da Castanha. in: Site Roteiro Nerd, Séries, 2021. [Acesso em 03 jun. 2022] Disponível em: https://roteironerd.com/conteudo/series/lista-5-motivos-para-assistir-o-homem-da-castanha

BERGMAN, K. Swedish crime fiction: The making of Nordic Noir. Milano: Mimesis, 2014.

CASTRO, D.; CASCAJOSA, C. From Netflix to Movistar+: How Subscription Video-on-Demand Services Have Transformed Spanish TV Production. JCMS: Journal of Cinema and Media Studies, vol. 59, n. 3, 2020. [Acesso em 12 Jan. 2023]. Disponível em: link.gale.com/apps/doc/A625155479/LitRC?u=mlin_oweb&sid=bookmark-LitRC&xid=d5d8cab4 DOI: https://doi.org/10.1353/cj.2020.0019

DU GAY, Paul; HALL, Stuart; JANES, Linda; MADSEN, Anders Koed; MACKAY, Hugh; NEGUS, Keith. Doing Cultural Studies: The Story of the Sony Walkman. 2. ed. London: SAGE, 2013.

ESCOSTEGUY, Ana Carolina. Circuitos de cultura/ circuitos de comunicação: um protocolo analítico de integração da produção e da recepção. Comunicação, Mídia e Consumo. São Paulo, v. 4, n. 11, p. 115-135, 2007. Disponível em: https://revistacmc.espm.br/revistacmc/article/view/111 DOI: https://doi.org/10.18568/cmc.v4i11.111

EISNER, L. A Tela Demoníaca. Tradução de Lúcia Nagib. 1.ed. São Paulo. Editora Paz & Terra, 2007.

HALL, S. Da diáspora: identidades e mediações culturais. Belo Horizonte: Editora UFMG, 2003.

HALL, S. Cultura e representação. Rio de Janeiro: Ed. PUC-Rio, Apicuri, 2016.

HARPER, G.; RAYNER, J. Cinema and Landscape: Film, Nation and Cultural Geography. Intellect Books, 2010.

HAYWARD, K. J. e HALL S. Through Scandinavia, Darkly: a criminological critique of Nordic Noir. in: The British Journal of Criminology. University of Copenhagen, 2020. [Acesso em 30 mai. 2022]. Disponível em: https://jura.ku.dk/english/staff/find-a-researcher/?pure=en%2Fpublications%2Fthrough-scand inavia-darkly-a-criminological-critique-of-nordic-noir(2595fd2a-655b-418e-8205-4d69fda20 254).html

JENSEN, P.M. e WAADE, A.M. Nordic Noir Challenging ‘the Language of Advantage': Setting, Light and Language as Production Values'. in Danish Television Series. Journal of Popular Television 1, 2013. DOI: https://doi.org/10.1386/jptv.1.2.259_1

JOHNSON, R., CHAMBERS, D., RAGHURAM, P., TINCKNELL, E. The practice of cultural studies. Londres: SAGE Publications, 2004. DOI: https://doi.org/10.4135/9781446218655

JOHNSON, R. O que é, afinal, Estudos Culturais. In: SILVA, T. T. da (org.). O que é, afinal, Estudos Culturais? Belo Horizonte: Autêntica, 2010 .

JOST, F. Do que as séries americanas são sintoma. Porto Alegre: Sulina, 2012.

KURTZ, R. Expressionism and Film. Bloomington, Indiana University Press, 2016. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt1pc5g0d

LLAMAS-RODRIGUEZ, J. Luis Miguel: La serie, Class-Based Collective Memory, and Streaming Television in Mexico. in: JCMS: Journal of Cinema and Media Studies, vol. 59, n. 3, 2020,. [Acesso em 12 Jan. 2023] Disponível em: link.gale.com/apps/doc/A625155476/LitRC?u=mlin_oweb&sid=bookmark-LitRC&xid=411b8ce3 DOI: https://doi.org/10.1353/cj.2020.0035

LOBATO, R.; LOTZ, A. D. Imagining Global Video: The Challenge of Netflix. in: JCMS: Journal of Cinema and Media Studies, vol. 59, n.3, 2020. [Acesso em 12 Jan. 2023]. Disponível em: link.gale.com/apps/doc/A625155475/LitRC?u=mlin_oweb&sid=bookmark-LitRC&xid=aa5ea93f DOI: https://doi.org/10.1353/cj.2020.0034

LOTZ, A. D.; EKLUND, O.; SOROKA, S. Netflix, library analysis, and globalization: rethinking mass media flows. in: Journal of Communication, Vol. 72, No. 4, 2022. [Acesso em 15 Jan. 2023]. Disponível em: https://academic.oup.com/joc/article/72/4/511/6605780 DOI: https://doi.org/10.1093/joc/jqac020

NORDIC NOIR author interviews. in: Blog Crime by the book. [Acesso em 10 Jan. 2023]. Disponível em http://crimebythebook.com/nordic-noir-interviews/2019/9/5/qa-soren-sveistrup-chestnut-man-sla49

NORDIC NOIR. Oxford English Dictionary Online, Oxford University Press, 2013. [Acesso em 29 Jan. 2023]. Disponível em: www.oed.com/viewdictionaryentry/Entry/11125

MARTÍN-BARBERO, Jesús. Pistas para entre-ver meios e mediações, in: prefácio à 5.ed. Dos meios às mediações: comunicação, cultura e hegemonia. Rio de Janeiro: Editora UFRJ, 2003.

MASCARELLO, F. História do Cinema Mundial. Campinas, SP: Papirus, 2005.

MICHAËLIS, Bo Tao. Kastanjemanden. in: Filmmagasinet Ekko. [Acesso em 15 Jan. 2023]. Disponível em: https://www.ekkofilm.dk/anmeldelser/kastanjemanden/

MITCHELL, W.J.T. Picture Theory. Chicago: University of Chicago Press, 1995.

MITTELL, J. Complexidade narrativa na televisão americana contemporânea. MATRIZes, 5(2), 29-52, 2012. [Acesso em 03 dez. 2022]. Disponível em: https://doi.org/10.11606/issn.1982-8160.v5i2p29-52 DOI: https://doi.org/10.11606/issn.1982-8160.v5i2p29-52

MITTELL, J. Complex TV: the poetics of contemporary television storytelling. New York: NY University Press, 2015.

MIRZOEFF, Nicholas. Una introducción a la cultura visual. Barcelona: Paidós, 2003.

PRIBRAM, E. D. Emotions, Genre, Justice in Film and Television. Faculty Works: Communications, 2011. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203819135

RABØL, L. B. Ny Netflix-serie puster liv i en særlig genre: Interessen er aldrig forsvundet. in: TV2, 2021. [Acesso em 02 jan. 2023]. Disponível em: https://underholdning.tv2.dk/2021-09-29-ny-netflix-serie-puster-liv-i-en-saerlig-genre-interessen-er-aldrig-forsvundet

RISING, M. Henning Mankell, Swedish crime writer, dies at 67. in: The Globe and Mail. Canadá, 2015. [Acesso em 08 Jan. 2023]. Disponível em: https://www.theglobeandmail.com/arts/books-and-media/henning-mankell-swedish-crime-writer-dies-at-67/article26649170

STOUGAARD-NIELSEN, J. Scandinavian crime fiction. New York: Bloomsbury, 2017.

ULRICH, L. Det Bedste og værst i ’Kastanjemanden’: fra genial gru til den mavesure chef. in: Soundvenue. Dinamarca, 2021. [Acesso em 08 Jan. 2023]. Disponível em: https://soundvenue.com/film/2021/10/det-bedste-og-vaerste-i-kastanjemanden-fra-genial-gru-til-den-mavesure-chef-461329

WAHLLOF, Niklas. Brottet - skaparen Søren Sveistrup: Jag är en del av den tradition som startades med Sjöwall-Wahlöö. in: Dagens Nyheter, Copenhagen, 2021. [Acesso em 30 Jan. 2023]. Disponível em: https://www.dn.se/kultur/brottet-skaparen-soren-sveistrup-jag-ar-en-del-av-den-tradition-som-startades-med-sjowall-wahloo/

WAYNE, M. L. Global Portals in National Markets: Branding Netflix in Israel. in: JCMS: Journal of Cinema and Media Studies, vol. 59, n. 3, 2020. [Acesso em 12 Jan. 2023]. Disponível em: link.gale.com/apps/doc/A625155478/LitRC?u=mlin_oweb&sid=bookmark-LitRC&xid=ee0398c6 DOI: https://doi.org/10.1353/cj.2020.0037

Downloads

Publicado

07/06/2023

Como citar

AZAMBUJA, P. K.; LEITE, J. P. C. Coleções audiovisuais e as sombras na estilística do noir nórdico: análise cultural da série O Homem das Castanhas. Liinc em Revista, [S. l.], v. 19, n. 1, p. e6307, 2023. DOI: 10.18617/liinc.v19i1.6307. Disponível em: https://revista.ibict.br/liinc/article/view/6307. Acesso em: 27 abr. 2024.

Edição

Seção

O digital, o tradicional, o novo normal? Espaços, políticas e agentes de Leitura